Stopa cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy. Dotyczy od kilku do kilkunastu procent chorych. Jej odpowiednie leczenie może uchronić przed amputacją. Jest długie i kosztowne, ale skuteczne.

Choroba charakteryzuje się niedostatecznym ukrwieniem stóp, co zmniejsza ich wrażliwość bólową, utrudnia gojenie się ran i owrzodzeń, a konsekwencją tego jest proces martwiczy. Osłabieniu ulega struktura kości i stawów, w efekcie czego dochodzi do deformacji stopy uniemożliwiającej chodzenie.

Problem dotyka częściej osób z cukrzycą typu 2, czyli insulinoniezależną, i dotyka nawet 10 procent wszystkich diabetyków. Z reguły pojawia się po wielu latach źle leczonej cukrzycy, choć często zmiany na stopach są pierwszym zauważalnym objawem tego schorzenia. Nieleczona stopa cukrzycowa prowadzi do amputacji kończyny.

Przyczyny
 

Zbyt wysoki poziom cukru we krwi, przy jednoczesnym długotrwałym zaniedbywaniu właściwej terapii, jest przyczyną poważnych zmian w ścianach dużych (tzw. makroangiopatia) i małych (mikroangiopatia) naczyń krwionośnych. Zmiany te przyczyniają się do ich trwałego uszkodzenia, a w konsekwencji – zwiększonej podatności na choroby układu sercowo-naczyniowego. Uszkodzenia małych naczyń krwionośnych prowadzą do powstania zmian w soczewce oka (retinopatia), upośledzenia funkcji nerek (nefropatia) lub układu nerwowego co objawia się zaburzeniami czucia, drętwieniem i bólem kończyn. Wynikiem uszkodzenia dużych naczyń jest choroba wieńcowa, choroba niedokrwienna ośrodkowego układu nerwowego, a także jedno z najpowszechniej występujących powikłań cukrzycy, czyli zespół stopy cukrzycowej.

Dwie odmiany choroby:

• zespół stopy niedokrwiennej, który jest wynikiem pogorszenia ukrwienia w obrębie stopy,
• zespół stopy neuropatycznej, którego przyczyną jest uszkodzenie obwodowego układu naczyniowego.

Objawy:

• ból nasilający się nocy, kurcze mięśni, uczucie mrowienia i kłucia w nodze,
• łuszczenie i wysuszanie się skóry,
• pojawienie się licznych pęknięć z ogniskami martwicy i owrzodzenia,
• utrudnione gojenie się ran,
• zaburzenia w odczuwaniu bólu, temperatury i dotyku,
• deformacja kości.

Leczenie

Leczenie jest trudne, długie i kosztowne. Należy je prowadzić  pod opieką specjalistów. Pacjent powinien mieć odpowiednio dobrane wkładki lub obuwie ortopedyczne, fachowo usuwane odciski i modzele, w przypadku dominujących zmian naczyniowych powinien być kwalifikowany do specjalistycznych zabiegów naczyniowych.

W leczeniu zaawansowanych przypadków stopy cukrzycowej stosuje się bardzo wiele metod leczenia miejscowego owrzodzeń i ran. Są to preparaty zawierające srebro, tlenowe komory hiberbaryczne, opatrunki z podciśnieniem. Wielość metod wskazuje na trudności lecznicze i brak idealnych preparatów gojących rany.