USG jamy brzusznej to badanie, które powinniśmy wykonywać kontrolnie co jakiś czas. Badanie jest nieinwazyjne, a pomaga odpowiednio wcześnie wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządów jamy brzusznej. Jeśli masz przewlekłe bóle brzucha lub biegunkę, wyczuwasz guzy w jamie brzusznej lub nagle tracisz wagę to badanie najczęściej wykonywane jest jako pierwsze.

Czym jest badanie USG jamy brzusznej?

Badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej pozwala uwidocznić na monitorze strukturę tych organów wewnętrznych, które znajdują się w zasięgu fal emitowanych przez głowicę przyłożoną do powierzchni skóry. Badanie to nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego (jak ma to miejsce podczas RTG jamy brzusznej). USG jamy brzusznej jest wykonywane w czasie rzeczywistym i już w trakcie badania można rozpoznać ewentualne nieprawidłowości. Podczas badania lekarz ocenia nie tylko organy wewnętrzne, takie jak wątroba czy nerki ale również przepływ w naczyniach, które zaopatrują dane narządy lub są głównymi naczyniami organizmu ludzkiego (np.aorta brzuszna). Służy temu tzw. badanie Dopplerowskie.

W badaniu USG jamy brzusznej ocenia się strukturę następujących narządów wewnętrznych:

• nerek,
• wątroby,
• pęcherzyka żółciowego,
• trzustki, śledziony, aorty brzusznej oraz innych naczyń znajdujących się w jamie brzusznej.

Wskazania do wykonania badania usg jamy brzusznej:

• bóle brzucha, wzdęcia i inne dolegliwości w okolicy brzucha,
• zaburzenia czynności wątroby,
• powiększenia narządów wewnętrznych wyczuwane podczas badania palpacyjnego przeprowadzanego przez lekarza.

W USG jamy brzusznej można wykryć:

• kamienie w pęcherzyku żółciowym lub nerkach,
• tętniaka aorty,
• zapalenie wyrostka robaczkowego,
• wodonercze,
• powiększenie śledziony.

W badaniu Dopplerowskim można stwierdzić:

• obecność przeszkody w przepływie krwi (np. zakrzep),
• zwężenie światła naczynia spowodowane np. przez blaszkę miażdżycową
• wrodzone nieprawidłowości

Przygotownie do USG jamy brzusznej

W dniu badania najlepiej załóżyć wygodne, luźne, niekrępujące ruchów ubranie. Przed rozpoczęciem USG lekarz poprosi o odsłonięcie badanej okolicy. Konieczne może się również okazać zdjęcie biżuterii (np. kolczyka w pępku).

Jeśli w ciągu 2 dni poprzedzających ultrasonografię wykonywano u Ciebie badania obrazujące górny odcinek przewodu pokarmowego z użyciem środka kontrastującego (np. barytu), poinformuj o tym lekarza, który będzie robił USG jamy brzusznej. Baryt może nadal znajdować się w Twoim przewodzie pokarmowym, przez co utrudni lub nawet uniemożliwi prawidłowe uwidocznienie narządów.

Szczegółowe przygotowanie zależy od rodzaju wykonywanego badania USG jamy brzusznej:

• w przypadku USG wątroby, pęcherzyka żółciowego, śledziony oraz trzustki w dniu poprzedzającym badanie należy stosować dietę niskotłuszczową i nieprzyjmować żadnych pokarmów przez 8 do 12 godzin przed USG,
• w przypadku USG nerek, na około godzinę przed wykonaniem badania należy wypić od 4 do 6 szklanek płynów (w celu wypełnienia pęcherza moczowego), możesz również zostać poproszony/a o niejedzenie przez 8 do 12 godzin.

Na czym polega badanie?

Aparat do USG składa się z konsoli z ekranem, na którym w trakcie badania będą widoczne narządy jamy brzusznej. Z konsolą połączona jest głowica, która jest przykładana przez lekarza bezpośrednio do skóry. Głowica wysyła fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, które odbijają się od narządów jamy brzusznej i następnie wracają do głowicy. Dzięki pomiarowi tych fal zwrotnych można ocenić, w jakiej odległości znajduje się narząd, jaka jest jego spoistość, kształt czy rozmiar (czy jest narządem twardym, wypełnionym płynem, itp.). Uzyskany dzięki temu obraz jest natychmiast widoczny na ekranie. 

Jak wygląda badanie USG jamy brzusznej?

Lekarz prosi Pacjenta o położenie się na wznak na leżance. Następnie nakłada na sondę żel. Jest on konieczny do lepszego przekazywania oraz odbierania fal.Głowica jest przesuwana w różnych kierunkach w celu uwidocznienia poszczególnych narządów. W trakcie badania lekarz może poprosić Cię o zmianę pozycji lub wstrzymanie na chwilę oddechu. W większości przypadków badanie przeprowadzane jest szybko i bezboleśnie. Jeśli jednak już przed badaniem występuje u Ciebie bolesność okolicy brzucha, podczas badania możesz odczuwać niewielki dyskomfort, a w momentach, kiedy lekarz będzie mocniej przyciskał głowicę do powierzchni skóry – nawet ból.

Po zakończeniu badania USG jamy brzusznej poproś o ligninę, dzięki której usuniesz resztki żelu z powierzchni swojej skóry. Następnie możesz się ubrać i poczekać na zewnątrz gabinetu. W ciągu kilku minut lekarz przygotuje opis badania.

Badanie USG jamy brzusznej trwa ok. 30 minut.

Po badaniu możesz bez żadnych ograniczeń powrócić do wykonywania codziennych czynności (chyba, że lekarz zaleci inaczej).

Główne zalety badania USG:

• badanie USG jest nieinwazyjne (nie stosuje się igieł czy też strzykawek) i całkowicie bezpieczne. W większości przypadków jest bezbolesne,
• jest badaniem szeroko dostępnym i mniej kosztownym niż inne metody obrazowania (np. tomografia komputerowa),
• w badaniu USG nie wykorzystuje się promieniowania rentgenowskiego (dlatego może być wykonywane u kobiet w ciąży),
• dzięki USG uwidacznia się tkanki, których nie można dobrze zobrazować w innych badaniach, np. RTG,
• badanie to nie wywołuje działań niepożądanych i może być powtarzane dowolną liczbę razy,
• jak dotąd nie stwierdzono żadnych zagrożeń związanych ze standardowo wykonywanym USG.

Ograniczenia badań USG:

Fale USG są rozpraszane przez powietrze lub inny gaz. Dlatego też za pomocą tego badania ciężko jest ocenić jelita (w których znajduje się gaz), a także narządy, które są położone za nimi. Dla zobrazowania tych organów lepszym rozwiązaniem są badania z użyciem środka cieniującego, tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny.

U otyłych pacjentów wykonanie USG jest nieco trudniejsze ze względu na grubszą warstwę tkanki tłuszczowej, która osłabia moc wysyłanych i odbieranych fal.